Fiku - Miku mój języku
Ważną rolę w realizacji dźwięków mowy odgrywa sprawny aparat artykulacyjny. Niestety częstą przyczyną wad wymowy u dzieci jest obniżona sprawność aparatu artykulacyjnego: języka, warg, podniebienia i żuchwy lub ich niewłaściwe napięcie.
Dziecko, które nie potrafi wykonać precyzyjnych, celowych ruchów narządów mowy nie może wypowiedzieć niektórych głosek. Zamienia je na głoski łatwiejsze artykulacyjnie lub je zniekształca np.: głoski [k], [g] realizuje jako [t], [d], głoskę [r] jako [l], [j].
Bardzo ważną umiejętnością jest pionizacja języka (unoszenie końca języka w kierunku przedniej części podniebienia). Ta umiejętność odgrywa znaczącą rolę w procesie połykania oraz przy artykulacji głosek szeregu szumiącego [sz, ż, cz, dż], [l] oraz [r]. Czubek języka powinien dotykać wałka dziąsłowego za górnymi zębami także wtedy, gdy nie mówimy.
Jeżeli chcemy, aby dziecko prawidłowo artykułowało poszczególne głoski należy systematycznie ćwiczyć z naszą pociechą. Niech to będą krótkie, ale codzienne ćwiczenia w formie zabawy.
- Puszczanie baniek mydlanych.
- Przesuwanie powietrza w jamie ustnej.
- Nadymanie policzków.
- Cmokanie.
- Przesuwanie warg zamkniętych na lewo i prawo.
- Tworzenie ryjka rybki.
- Czesanie warg (dolnej i górnej).
- Chowanie dolnej i górnej wargi.
- Dmuchanie przez słomkę płomienia świecy, kropli wody.
- Przenoszenie przez słomkę skrawków papieru, płatków kukurydzianych.
- Parskanie.
- Naśladowanie warkotu motoru.
-
Nadmuchiwanie baloników.
- Malowanie czubkiem języka policzków.
- Malowanie czubkiem języka podniebienia twardego.
- Oblizywanie językiem warg wysmarowanych Nutellą.
- Czyszczenie językiem zębów górnych i dolnych.
- Dotykanie czubkiem języka nosa i brody.
-
Wolne, a potem coraz szybsze przesuwanie języka wąskiego
na boki przy rozchylonych wargach. - Masowanie językiem zębów, wałka dziąsłowego i podniebienia.
- Żucie języka.
- Delikatne przygryzanie języka.
- Kląskanie.
- Zwijanie języka w trąbkę i dmuchanie.
- Masowanie języka szczoteczką elektryczną.
- Wysuwanie języka, chowanie go w tyle jamy ustnej.
- Spacer języka – język raz na dole, raz na górze.
- Składanie języka na pół.
- Tworzenie „rynienki” z języka.
- Pokazywanie i chowanie położonego na języku papierka.
- Układanie warg w „dzióbek”.
- Naśladowanie wargami rybki pijącej wodę.
- Szerokie otwieranie ust, jak przy wymawianiu głoski a, zęby są widoczne dzięki rozchylonym wargom.
- Wysuwnie żuchwy, zakładanie i poruszanie dolnymi zębami po górnej wardze.
- Cofanie żuchwy, zakładanie i poruszanie górnymi zębami po dolnej wardze i brodzie.
- Naśladowanie przeżuwania.
- Język wysunięty z szeroko otwartych ust, wdychanie i wydychanie powietrza ustami.
- Kaszlenie z językiem wysuniętym z ust.
- Nabieranie powietrza ustami, zatrzymanie w policzkach, następnie wypuszczanie nosem.
- Przysysanie kolorowych kółeczek poprzez wciąganie powietrza przez rurkę i przenoszenie na obrazek muchomora, biedronki….
- Chrapanie na wdechu i wydechu.
- Wymawianie sylab:
uku - oko, uku - oko,
kuku - koko, kuku - koko.
BIBLIOGRAFIA:
· Ditfeld B., Spróbujmy mówić razem, Kraków 2004,
· Datkun – Czerniak K., Logopedia. Jak usprawniać mowę dziecka?,
· Rocławski B. (red), Opieka logopedyczna od poczęcia.
· B. Rocławski (red), Opieka logopedyczna od poczęcia, Gdańsk 1989;
· M. Skorek, Oblicza wad wymowy, Warszawa 1993;
· I. Styczek, Logopedia, Warszawa 1981;
Zaklęcia do głoski [r]
Powtórz zaklęcia:
· la la la la la la
· lo lo lo lo lo lo
· le le le le le le
· lu lu lu lu lu lu
· ly ly ly ly ly ly
· plum plum plum plum
· gul gul gul gul
· lelum - polelum lelum - polelum
· lalolule lalolule lalolule
· chlapu chlapu chlapu
· klap klap klap klap
· kle kle kle kle kle
· nalaptada nalaptada nalaptada
· neleptede neleptede neleptede
· noloptodo noloptodo noloptodo
· nuluptudu nuluptudu nuluptudu
· nylyptydy nylyptydy nylyptydy
· kto to tutaj tak tupie?
· to tato tutaj tak tupie
· patataj patataj patataj
· te te te te te te
· ty ty ty ty ty ty
· de de de de de
· dy dy dy dy dy
· teda - teda
· tede - tede
· tedo - tedo
· tedu - tedu
· tedy - tedy
· tat - tedat
· ente - dente
· td td td td td
· tdn tdn tdn tdn tdn
· tll tll tll tll tll tll
· tla tlo tlu tle tly
· bda - pta
· bdo - pto
· bde - pte
· bdu - ptu
· bdy - pty
· bd bd bd bd bd bd
· bda bdo bde bdu bdy
· pta pto pte ptu pty
· ble ble ble ble ble
· la la la la trla
· lo lo lo lo trlo
· le le le le trle
· lu lu lu lu trlu
· li li li li trli
· ly ly ly ly trly
· tra tro trle trlu trly